ระดับการป้องกัน (Degree of Protection)

โดย : Admin

ระดับการป้องกัน (Degree of Protection)

 

 

 

       เป็นการบอกถึงความสามารถในการป้องกันอันตรายของอุปกรณ์ไฟฟ้า ที่เกิดจากการสัมผัสส่วนที่มีไฟไม่ว่าโดยตรง หรือสอดวัตถุเข้าไป รวมทั้งป้องกันความเสียหายจากของเหลวที่เข้าไปในตัวเครื่องอีกด้วย รายละเอียดของการป้องกันจะแทนด้วยตัวเลข 2 หลัก ตามหลังอักษร IP เรียกสั้นๆ ว่ารหัส IP

       IP (Index of Protection) กำหนดโดยมาตรฐาน IEC 60529 และมอก 513-2527 โดยรหัสเลขตัวแรกจะบอกความ สามารถในการป้องกันอันตรายจากของแข็ง รหัสเลขตัวที่สองจะบอกความสามารถในการป้องกันอันตรายจากของเหลว ความหมายของตัวเลข แต่ละหลักแสดงดังตาราง

รหัส	รหัสตัวแรก สามารถป้องกันของแข็ง	รหัสตัวที่สอง สามารถป้องกันของเหลว
0	ไม่มีการป้องกัน	ไม่มีการป้องกัน
1	สามารถป้องกันของแข็งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 50 มม. ที่มากระทบไม่ให้ลอดเข้าไปข้างในได้	สามารถป้องกันน้ำที่ตกลงมาในแนวดิ่งได้
2	สามารถป้องกันของแข็งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 12 มม. ที่มากระทบไม่ให้ลอดเข้าไปข้างในได้	สามารถป้องกันน้ำที่ตกลงมาในแนวดิ่ง และในแนวที่ทำมุม ไม่เกิน 15 องศากับแนวดิ่งได้
3	สามารถป้องกันของแข็งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 2.5 มม. ที่มากระทบไม่ให้ลอดเข้าไปข้างในได้	สามารถป้องกันน้ำที่ตกลงมาในแนวดิ่ง และในแนวที่ทำมุม ไม่เกิน 60 องศากับแนวดิ่งได้
4	สามารถป้องกันของแข็งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 1.0 มม. ที่มากระทบไม่ให้ลอดเข้าไปข้างในได้	สามารถป้องกันน้ำที่สาดมาจากทุกทิศทางได้
5	สามารถป้องกันฝุ่นได้	สามารถป้องกันน้ำที่ถูกฉีดมาตกกระทบในทุกทิศทางได้
6	สามารถป้องกันฝุ่นได้อย่างสมบูรณ์	สามารถป้องกันน้ำฉีดอย่างแรงเข้าทุกทิศทาง
7	-	สามารถป้องกันน้ำท่วมชั่วคราวได้
8	-	สามารถป้องกันน้ำเมื่อใช้งานอยู่ใต้น้ำ

  เช่น IP43 หมายถึงสามารถป้องกันของแข็งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 1 มม. ไม่ให้ลอดเข้าไปข้างในได้ และยังสามารถป้องกันน้ำฝน ที่ตกลงมาในแนวไม่เกิน 60 องศากับแนวดิ่งได้ รหัส IP พบเห็นได้จากอุปกรณ์ไฟฟ้าหลายประเภท เช่น Load center , Consumer หรือตู้ Switchboard เป็นต้นหรืออาจกำหนดไว้ในแบบไฟฟ้าเพื่อให้ผู้ทำการติดตั้ง เลือกใช้อุปกรณ์ให้เหมาะสมและปลอดภัย ในบางประเทศอาจใช้รหัส IP ถึง 3 หลักโดยเลขรหัสตัวที่ 3 จะบอกถึงความสามารถ ในการป้องกันการถูกกระแทกทางกล แต่ในประเทศไทยที่พบเห็นทั่วไปใช้เพียง 2 หลักเท่านั้น

          นอกจากกำหนดระดับการป้องกันด้วยรหัส IP แล้วอาจพบอุปกรณ์ที่มีการกำหนดตามมาตรฐานอื่นเช่น NEMA ซึ่งเป็นมาตรฐานของสมาคมผู้ประกอบการไฟฟ้าสหรัฐอเมริกาโดยระบุชนิดเครื่องห่อหุ้ม (Enclosure) และมีรายละเอียดดังนี้

ข้อกำหนด	การนำไปใช้งาน	NEMA
ไม่มีเครื่องห่อหุ้ม	ไม่มีการป้องกัน	0
วัตถุประสงค์ทั่วไป	ใช้ติดตั้งในอาคาร	1 1 **
ทนหยดน้ำ	บริเวณที่มีของเหลวจำนวนเล็กน้อยตกเหนือเครื่องห่อหุ้ม และยอมให้ความชื้นเข้าไปภายในได้	2 2 **
กันฝุ่น, กันฝน, ต้านทานลูกเห็บ	บริเวณที่มีทั้งฝุ่นและฝน อาจใช้นอกอาคารเช่นอู่ต่อเรือ หรือในอุโมงค์	3
ทนฝน, ต้านทานลูกเห็บ	ติดตั้งนอกอาคารใช้งานภายใต้ฝน และลูกเห็บ	3R 3R **
กันฝุ่น, กันฝน, ทนลูกเห็บ	ใช้นอกอาคารในสภาวะที่มีลูกเห็บตก	3S
กันน้ำ, กันฝุ่น	ใช้กับอุปกรณ์ที่ต้องล้างทำความสะอาด ทำด้วยสแตนเลส	4
กันน้ำ, กันฝุ่น, ต้านทานการกัดกร่อน	ทำด้วยวัสดุทนการกัดกร่อนสูงใช้ในอุตสาหกรรมเคมี โรงปุ๋ย โรงงานกระดาษ	4X
กันฝุ่น, กันน้ำ, อยู่ใต้น้ำ	ใช้กับอุปกรณ์ที่อยู่ใต้น้ำ	6
กันฝุ่น, กันหยดน้ำ	ใช้ในงานอุตสาหกรรมที่เปื้อนน้ำมัน	12
กันน้ำมัน, กันฝุ่น	ป้องกันน้ำมันและฝุ่นเข้าซึ่งจะทำลายอุปกรณ์ขณะทำงาน	13

*   การป้องกันลูกเห็บ ตามมาตรฐาน IEC144 ไม่ได้กำหนดไว้
** ระบายความร้อน

            ตารางเปรียบเทียบระหว่าง NEMA Enclosure Type และ IP Class Protection (IEC Standard)

NEMA EnClosure Type Number	IEC Enclosure Classification Designation
1	IP10
2	IP11
3	IP54
3R	IP14
3S	IP54
4 and 4X	IP56
5	IP52
6 and 6P	IP67
12 and 12K	IP52
13	IP54

อุปกรณ์ไฟฟ้าที่เป็นผลิตภัณฑ์จากอเมริกาและมีขายในเมืองไทยจะกำหนดตามมาตรฐาน NEMA เช่นยี่ห้อ squareD เป็นต้น การเลือกอุปกรณ์มาใช้อาจพิจารณาจากตารางข้างล่าง 

                                       ตารางเลือกตู้จ่ายกระแสไฟฟ้าไปใช้งานตามมาตรฐาน NEMA

ความสามารถในการป้องกัน เมื่อติดตั้งในบริเวณต่างๆ	Type of Enclosure
	1	3R	3S	4	4X	5	12
ป้องกันการสัมผัสโดยตรงกับอุปกรณ์ภายในตู้ หลังจากปิดฝาตู้แล้ว	x	x	x	x	x	x	x
บริเวณที่มีฝุ่นละอองฟุ้งกระจาย	x	x	x	x	x	x	x
บริเวณที่มีน้ำหยดและมีละอองน้ำบางๆ	-	x	x	x	x	x	x
บริเวณที่มีลมพัดฝุ่นละออง	-	-	x	x	x	x	-
บริเวณที่มีการหมุนเวียนของฝุ่นละออง	-	-	x	x	x	-	x
บริเวณที่มีการฉีดพ่นละอองน้ำ	-	-	x	x	x	-	-
บริเวณที่มีการรั่วซึมของน้ำมันเชื้อเพลิงหรือน้ำมันหล่อเย็น	-	-	-	-	-	-	x
บริเวณที่มีฝนตก,หิมะตกและฝนตกหนักแบบมีลูกเห็บ	-	x	x	x	x	-	-
บริเวณที่มีลมพัดฝุ่นละอองอย่างรุนแรง	-	x	x	x	x	-	-
บริเวณที่มีการกัดกร่อน หรือเกิดการขึ้นสนิม	-	-	-	-	x	-	-

 

 

 

ที่มา: www.nectec.or.th

 

เนื้อหาโดย: 9engineer.com (http://www.9engineer.com/)